Krawczuk Aleksander Kleopatra

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Czym była Izyda dla wyznawców, jakie przypisywano jej zasługi i moce, wymownie
przedstawiają greckie hymny, jakich sporo zachowało się w różnych krainach; są to z reguły
parafrazy utworów egipskich. Oto treść hymnu z przedsionka pewnej świątyni w oazie Fajum;
pochodzi on z czasów Ptolemeusza Fletnisty lub Kleopatry:
Dawczyni bogactw, królowo bogów, wszechwładna, Losie Szczęsny, Izydo wielkiego
imienia, sprawczyni wszystkiego, co istnieje! O wszystkim pomyślałaś, by zapewnić ludziom
życie i ład. Ustanowiłaś prawa, aby porządek panował; umiejętności wynalazłaś, aby życie miało
kształt dobry. Stworzyłaś piękny kwiat wszelkich owoców. Dzięki Tobie istnieje niebo i ziemia,
wiew wichrów i słodkie promienie słońca. Twoja moc sprawia, że porą jesienną fale Nilu
występują z brzegów i rwąca woda rozlewa się na cały kraj, aby płodów nie brakło. Ile tylko
ludów żyje na nieogarnionej ziemi Hellenowie, Trakowie, barbarzyńcy wszystkie wysławiają
Twoje piękne, czcigodne imię, lecz w swoim ojczystym języku każdy zowie Cię inaczej:
Syryjczycy i Lidowie przywołują Cię jako Astarte, Artemidę, Anaję, Leto; Trakowie jako
Matkę Bogów; Hellenowie jako Herę i Afrodytę, jako dobrą Hestię, jako Reję i Demeter;
Egipcjanie zaś jako Jedyną, bo wszystkie owe boginie, tak różnie nazywane, są Tobą Jedyną.
Pani, nie zaprzestanę opiewać Twej mocy, nieśmiertelna zbawicielko, wiele imion mająca,
wzniosła Izydo, która ocalasz od wojen miasta i ich ludność. Ci, co w więzieniach na śmierć
oczekują; co nie śpiąc cierpią bóle straszliwe; co na morzu płyną w czas groznej burzy, gdy giną
ludzie i toną okręty ci wszyscy znajdą ocalenie, błagając Cię, byś zjawiła się pomocna.
Wysłuchaj moich modłów, Pani potężnego imienia, okaż mi łaskę, uwolnij od wszelkiej troski!
Hymn drugi, pózniejszy, zachował się jako napis na wyspie ios; jest to rodzaj monotonnej
litanii: Jam jest Izyda, pani wszelkiej ziemi. Jam ustanowiła ludziom prawa i zasady, których
nikt nie zdoła zmienić. Jam jest najstarszą córką Kronosa. Jam jest żoną i siostrą króla Ozyrysa.
Jam jest, która wschodzi w gwiezdzie boskiego Psa. Dla mnie zbudowano miasto Bubastis. Jam
oddzieliła ziemię od oceanu. Jam pokazała drogi gwiazdom, słońcu i księżycowi.
Jam wynalazła żeglugę. Jam dała sprawiedliwości jej siłę. Jam połączyła mężczyznę i kobietę.
Jam sprawiła, że kobiety noszą płód do dziesiątego miesiąca. Dzięki mnie dzieci kochają
rodziców. Ja karzę tych, którzy nie szanują ojca i matki. Wraz z bratem mym Ozyrysem
położyłam kres ludożerstwu. Jam pokazała ludziom misteria. Jam nauczyła wykonywać
podobizny bogów. Jam ustanowiła boże przybytki. Jam obaliła tyranów. Ze mnie jest miłość
mężczyzn do kobiet. Dzięki mnie sprawiedliwość jest możniejsza od złota i srebra, a prawda ma
swoje piękno. Jam wynalazła umowy małżeńskie 9.
Z pewnością takie same hymny i litanie odmawiano też w czasie nabożeństw w Rzymie.
Według tradycji, która utrzymywała się wśród wyznawców Izydy nad Tybrem przez wieki,
pierwsza gmina powstała w stolicy Imperium za czasów Sulli. Jest możliwe, że jakąś rolę w jej
organizowaniu odegrał Ptolemeusz XI. Jak pamiętamy, ów młody książę przez pewien czas bawił
w Rzymie, a w roku 80 z woli Sulli wyjechał do Aleksandrii; tam poślubił Berenikę, po
dziewiętnastu dniach zamordował ją i sam zginął.
Władze rzymskie z wielką niechęcią obserwowały szerzenie się kultu, który znajdował
wyznawców głównie wśród niewolników i pospólstwa. Dlatego to usiłowano rozprawić się z
Izydą niszcząc jej ołtarze. Na próżno. Najlepiej dowodzą tego fakty z lat następnych:
9
Hymn z Fajum (Medinet-Madi): Supplementum Epigraphicum Graecum, YIII 548; hymn z ios: A. Deissmann,
Licht wom Osten, s. 110.
28
W roku 53 senat ponownie zarządził zburzenie przybytków Izydy w Rzymie, nawet kaplic
prywatnych. W trzy lata pózniej, w roku 50, przystąpiono do usuwania świątyni Izydy i Sarapisa.
Jednakże żaden rzemieślnik nie chciał przyłożyć ręki do tego niezbożnego dzieła. Wówczas
konsul Emiliusz Paulus porwał siekierę i pierwszy wbił ją w bramę przybytku.
I to nie zdało się na nic. Zburzone miejsca kultu wciąż odbudowywano. Izyda była
potężniejsza od konsulów. Jak zobaczymy, potrafiła też brać pomstę na konsulach.
�w rok 58, który w Rzymie rozpoczął się od groznego wystąpienia wyznawców egipskiej [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy