Monarsze sekrety Jankowski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

IV
Pięknego, którego przeklął niegdyś wielki mistrz zakonu templariuszy.
Bastard czy samozwaniec?
Wrok po ucieczce Walezjusza Anna Jagiellonka dostała wreszcie
upragnionego
mę\a. 1 maja 1576 roku biskup kujawski Stanisław Karnkowski
pobłogosławił jej
mał\eństwu ze Stefanem Batorym i jednocześnie wło\ył im na skronie
korony
królewskie.
O Batorym jako o królu mówiono, \e był właściwym człowiekiem na
właściwym
miejscu, natomiast jako mą\ pozostawiał wiele do \yczenia. Ju\ na
wstępie
oświadczył swojej \onie, \e nie będzie zachodził do jej sypialni, a
kiedy ona
próbowała dostać się do komnat królewskich, zastawała z reguły drzwi
zamknięte. Lamentowała, prosiła, ale król pozostawał niewzruszony.
Nie
wiadomo, czy odstręczała go brzydota i głupota ostatniej Jagiellonki,
czy te\
nie zagojona rana na udzie, która uniemo\liwiała mu współ\ycie.
Jezdził za to bez przerwy na wojny, walczył ze swoim wrogiem Iwanem
Groznym,
polował i pił, chocia\ lekarze przestrzegali, i\ pijaństwo to
przywiedzie go
kiedyś do zguby.
W końcu rana na udzie uległa widocznie zabliznieniu, skoro w Grodnie
związał
się z piękną leśniczanką, która powiła mu syna. Był wtedy rok 1584 i
królowi
pozostały ju\ tylko dwa lata \ycia.
W momencie, w którym Batory został ojcem, zmarł jego odwieczny wróg
Iwan
Grozny. Jego osiem \on urodziło mu ośmioro dzieci, ale kiedy umierał,
przy
\yciu pozostawali ju\ tylko dwudziestosiedmioletni Fiodor i zaledwie
miesięczny Dymitr. Jak gdyby na przekór zadawnionej nienawiści ojców,
historia
syna Batorego i syna Groznego splotła się potem w jednej osobie
Dymitra
Samozwańca.Po śmierci Iwana tron carski objął ascetyczny i bogobojny
Teodor i
zasiadał na nim przez lat czternaście. Jego młodszy brat Dymitr w
wieku lat
siedmiu został podobno zamordowany w Ugliczu przez wielkorządcę
Borysa
Godunowa. Godunow wydał zresztą swoją siostrę za Fiodora i kiedy ten
umarł,
korzystając z okazji zagarnął dla siebie tron Rurykowiczów.
I właśnie wtedy na dworze Adama Wiśniowieckiego pojawił się
niepozorny, ry\awy
młodzieniec z dwiema wielkimi brodawkami na twarzy i przekrzywionym
ramieniem,
który oświadczył, i\ jest Dymitrem, synem cara Iwana Groznego.
Opowiadał, \e w
Ugliczu został ostrze\ony o gro\ącym mu niebezpieczeństwie i uniknął
śmierci,
a zamiast niego siepacze Godunowa zabili innego chłopca.
Historia ta pachniała mistyfikacją, ale zwa\ywszy, i\ Borys kazał
wymordować
wszystkich świadków uglickiej zbrodni, nikt nie potrafił jej
potwierdzić ani
te\ zanegować. Kandydat do tronu carskiego przebywający w Polsce był
nader
wygodny dla Zygmunta III Wazy i dlatego te\ postanowiono udzielić mu
poparcia.
Godunow twierdził wprawdzie, \e Samozwaniec jest mnichem zbiegłym z
klasztoru
i nazywa się Otriepiew, ale w otoczeniu Zygmunta szerzyła się dość
wiarygodna
plotka, \e jest to nieślubny syn Stefana Batorego. Mówiono, \e mając
lat
szesnaście uczestniczył on w poselstwie Lwa Sapiehy do Moskwy, w
której
pozostał z bli\ej nie ustalonych przyczyn. Pózniej wędrował podobno
przez
Ukrainę, przebywał w Aawrze Pieczerskiej, a następnie dostał się na
dwór
księcia Ostrogskiego. Trudnił się w tym czasie rozbojem i
ksią\ę
zamierzał go uwięzić, ale młodzieniec uciekł do Adama
Wiśniowieckiego,
politycznego przeciwnika Ostrogskich. I właśnie tam, skorzystawszy z
przewrotu, jaki dokonał się w Moskwie, począł głosić, \e jest synem
Iwana
Groznego. Uwierzył w to między innymi nuncjusz papieski Rangoni,
który
twierdził, i\ sam wygląd dłoni pretendenta wskazuje na
arystokratyczne
pochodzenie.
Poczęto zatem rozgłaszać, i\ ujawnił się najmłodszy syn carski, cudem
ocalony
od śmierci. Powoływano się w tym miejscu na świadectwo moskiewskich
bojarów,
którzy mieli go podobno bez \adnego trudu rozpoznać. Samozwańca
przekazywano
sobie z rąk do rąk, a\ wreszcie trafił na dwór teścia Wiśniowieckiego

Jerzego Mniszcha. Był to brat królewskiego pokojowca, który
dostarczał
Zygmuntowi Augustowi kochanki i który sprowadził na jego dwór Barbarę
Gi\ankę.
Spowinowacony z kardynałem Bernardem Maciejowskim, wkradł się w łaski
króla
Zygmunta III i został mianowany starostą lwowskim i wojewodą
sandomierskim. Mniszech miał piękną córkę Marynę, o której rękę
oświadczył się
Dymitr, przyrzekając jej w prezencie ślubnym Psków i Nowogród Wielki,
a
teściowi Smoleńsk i Siewierszczyznę. Oświadczyny zostały oczywiście
przyjęte i
natychmiast spisano stosowne umowy.
Za sprawą swych mo\nych protektorów Dymitr pojechał do Krakowa, gdzie
w
tajemnicy przeszedł na obrządek łaciński i obiecał podporządkować
prawosławie
Rzymowi. Zyskał tym samym bezgraniczne poparcie nuncjusza papieskiego
i zakonu
jezuitów, a król Zygmunt przyjął go na prywatnej audiencji.
Kiedy przełamano ju\ w Polsce wszystkie lody, zaczęto organizować
wyprawę
przeciwko Godunowowi. We wrześniu 1604 roku ruszyła na Rosję
trzyipółtysięczna
armia, zło\ona z prywatnych pułków magnackich oraz wszelkiego
autoramentu
wolontariuszy i awanturników. Początkowo odnosiła ona nawet sukcesy.
Zajęła
Czernihów, Putywl, Siewsk, Kursk, ale kiedy pod Dobryniczami
zastąpiły jej
drogę regularne wojska Borysa, poszła w rozsypkę. Gdy wydawało się
ju\, \e
wszystko zostało stracone, nadeszła wiadomość, \e zmarł Godunow, a
wkrótce
potem obalono jego syna Fiodora. Kreml otworzył swoje wrota przed
Samozwańcem.
20 czerwca 1605 roku wjechał on do Moskwy i został bezzwłocznie
koronowany. W
listopadzie wysłał swego wielkiego posła do króla Zygmunta, [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy