100 sposobĂłw na zaglebienie tajemnic umyslu

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

w błąd. Wróćmy więc do starszej pani.
Dwa pierwsze zdania na temat jej upodobań kulinarnych wymagają przechowywania
w buforze tylko jednej frazy za każdym razem. Zastanówmy się, jakie frazy są niekom-
pletne, biorąc pod uwagę każde słowo. Nie ma żadnych niejasności odnośnie tego, do
czego odnoszą się wyrazy złapany lub złapana czy przez �# zawsze jest to kolejne
słowo w zdaniu. Na przykład nasz mózg przeczytał: Kot (w pierwszym zdaniu) i na-
tychmiast spytał: Co zrobił? . Odpowiedz zawiera następna fraza: Złapał pająka .
OK �# mówi nasz mózg i wyrzuca tę frazę z pamięci roboczej, by zająć się rozpraco-
wywaniem reszty całego zdania.
Natomiast ostatnie zdanie �# o starszej pani �# jest zupełnie inne. Zanim mózg dotrze do
wyrazu kot , zada sobie trzy pytania, na które nie znajdzie odpowiedzi. Co z tym ko-
tem? Co z tym pająkiem? Co z tą muchą? Odpowiedzi na te pytania następują jedna za
drugą: mucha, którą połknęła starsza pani; pająk, który złapał muchę itd.
Jednak ponieważ wszystkie te pytania są tego samego rodzaju i rodzaj frazy jest ten sam,
zderzają się one w naszej roboczej pamięci werbalnej, a przez to docieramy do granic
możliwości rozumienia zdań.
W życiu codziennym
Dobre przemowy charakteryzują się tym, że ich zrozumienie wymaga zastosowania mi-
nimalnej ilości pamięci roboczej, czyli bufora. Dla tekstów pisanych nie jest to tak istot-
ne, ponieważ możemy wracać wzrokiem i ponownie czytać wybrane zdania; natomiast
w przypadku słowa mówionego, mamy tylko jedną szansę, by coś usłyszeć i zrozumieć,
lepiej więc jeśli udaje się to zrobić od razu. Dlatego właśnie spisane przemowy zawsze
wydają się bardzo proste (przynajmniej w konstrukcji).
Nie oznacza to, że w przypadku tekstów pisanych możemy zignorować wielkość bufora.
W celu ułatwienia zrozumienia tego, co mówimy lub co piszemy, warto rozważyć kolej-
ność podawania informacji w zdaniu. Trzeba sprawdzić, czy można pogrupować po-
wiązane ze sobą elementy po to, by zmniejszyło się zapotrzebowanie na koncentrację ze
strony czytelnika. Wówczas więcej osób dotrze do końca Twojego tekstu, mając siły na
zastanowienie się nad tym, co wyraziłeś, lub zrobienie tego, o co prosiłeś.
Słyszenie i mowa | 193
SPOS�B
Przetwarzanie z grubsza, za pomocą rozwiązań równoległych
52.
Zobacz również
" D. Caplan, G. Waters, Verbal Working Memory and Sentence Comprehension , 1998
(http://cogprints.ecs.soton.ac.uk/archive/00000623).
" Steven Pinker szeroko omawia drzewka oraz pamięć roboczą w swojej książce pt.
The Language Instinct. S. Pinker, The Language Instinct. The New Science of Language
and Mind, Penguin Books Ltd., London 2000.
SPOS�B
Przetwarzanie z grubsza, za pomocą rozwiązań równoległych
52.
Przetwarzanie w sieciach neuronowych przebiega równolegle, a nie szeregowo. Oznacza to, że podczas
przetwarzania rozmaitych aspektów, te przetworzone wcześniej, można szybko wykorzystać do wyjaśnienia
wątpliwości w przetwarzaniu innych.
Sieci neuronowe, to w przeważającej części komputery równoległe. Natomiast używane
przez nas komputery osobiste, to komputery szeregowe. Oczywiście, mogą emulować
wieloprocesorowość, ale tylko dlatego, że ich procesory są naprawdę szybkie. Jednak
bez względu na to, jak szybko pracują, mogą robić tylko jedną rzecz naraz.
Przetwarzanie neuronowe jest w porównaniu z komputerami po prostu przedpotopowe.
Neurony w układzie wzrokowym mogą wysyłać sygnał najwyżej co 5 tysięcznych se-
kundy, a między nimi musi nastąpić bezwzględna przerwa trwająca minimum 2 tysięczne
sekundy. Oznacza to, że w przypadku działań zajmujących od 0,5 do 1 sekundy jak
zauważenie i złapanie piłki nadlatującej w naszą stronę (czy wielu innych czynności, jakie
badają psychologowie zajmujący się psychologią kognitywną ) mózg może wykonać
w tym czasie maksymalnie 100 następujących po sobie obliczeń. Jest to tak zwana reguła
stu kroków24.
Nasz mózg nie działa jak pecet z procesorem 0,0001 MHz, a to dlatego, że przeciętny
neuron jest połączony z olbrzymią liczbą innych neuronów od 1000 do 10 00025. Infor-
macja zostaje gdzieś skierowana, potem jest przekierowywana pomiędzy licznymi połą-
czonymi ze sobą modułami neuronów, a wszystko to dzieje się równolegle. Rekompensuje
to powolność każdego neuronu, a jednocześnie sprawia, że rzeczą naturalną i konieczną
staje się wykonywanie wszystkich aspektów zadań obliczeniowych jednocześnie, a nie
krok po kroku.
Każdą decyzję, jaką podejmujemy, i każde postrzeżenie, jakiego doświadczamy (a to, co
mózg postanowi nam dostarczyć jako spójne doświadczenie, również jest rodzajem de-
cyzji), składa się z efektów pracy wielu działających jednocześnie modułów przetwarza-
nia. Nie ma czasu na to, by pracowały sekwencyjnie, nie mogą czekać na wynik pracy
innych modułów, więc wszystkim im muszą wystarczyć surowe dane oraz wszystko to,
co będą mogły wykorzystać w danym momencie.
24
J.A. Feldman, D.H. Ballard, Connectionist models and their properties , Cognitive Science, 6, 1982,
s. 205 254 (http://cognitrn.psych.indiana.edu/rgoldsto/cogsci/Feldman.pdf).
25
Szacunkowa ocena możliwości połączeń neuronu z innymi, w literaturze waha się między kilkaset
a nawet 200 000. Jednak najczęściej przyjmowana jest faktycznie od 1000 do 10 000 przyp. red.
194 | Słyszenie i mowa
SPOS�B
Przetwarzanie z grubsza, za pomocą rozwiązań równoległych
52.
W praktyce
Dobrym przykładem jednoczesnego przetwarzania jest rozumienie mowy. W trakcie
słuchania lub czytania, by zrozumieć treść przekazu, wykorzystujemy kontekst, możliwe
znaczenia poszczególnych słów, składnię zdań, a nawet to, jakie są dzwięki czy litery
każdego słowa.
Rozważmy następujące zdanie: Na śniadanie wypiłem kawę z ******* . Nie musimy
znać ostatniego słowa, by zrozumieć to zdanie i bardzo łatwo jest nam odgadnąć ten
ostatni wyraz.
Czy zrozumiemy tytuł wiadomości w poczcie elektronicznej, jeśli będzie brzmiał: Kup
v!agrę ? Oczywiście, że tak. Nie potrzebujemy prawidłowej litery w drugim wyrazie,
by ją zrozumieć (o ile oczywiście przedrze się przez filtr antyspamowy i w ogóle do
nas dotrze).
Jak to działa
Rozmaite czynniki różnego rodzaju wskazówki, jakie wykorzystujemy podczas czy-
tania uzupełniają się wzajemnie, uzupełniają również brakujące informacje oraz ko-
rygują informacje błędne. Między innymi dlatego tak trudno zauważyć literówki w tek-
ście (zwłaszcza napisanym przez siebie, gdy nasza znajomość tego tekstu w sposób
automatyczny koryguje literówki, zanim je spostrzeżemy). Umożliwia nam to również
prowadzenie rozmowy w głośnym barze. Równoległe przetwarzanie różnych aspektów
danych wejściowych eliminuje błędy i nieścisłości oraz pozwala, aby informacje płynące
z różnych procesów w sposób interaktywny się wzajemnie ujednoznaczniały.
Być może Czytelnik spotkał się z wiadomością e-mailową (http://www.mrc-cbu.cam.ac.uk/ [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy